Financiën

Budgettair perspectief

Het budgettair perspectief is de vertaling van financiële voorstellen naar een meerjarenraming. De beginstand van het budgettair perspectief wordt gevormd door de saldi van de begroting 2016. Vervolgens is het budgettair perspectief geactualiseerd op basis van de recente besluitvorming, autonome ontwikkelingen, overige mutaties en beleidsintensiveringen. Het geactualiseerde budgettair perspectief laat zien dat de begroting structureel in evenwicht is.

(Bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief

AR¹

2016

2017

2018

2019

2020

Eindstand

18.157

17.070

9.801

18.682

Structureel

36.358

40.025

26.446

16.686

7.857

Beginstand conform begroting 2016	-	33.938	37.620	24.058	17.077	17.077
Recente besluitvorming	-	2.525	2.552	2.212	883	883
Autonome ontwikkelingen	-	23	1.830	2.140	2.350	2.463
Overige mutaties	-	-128	-1.977	-1.964	-3.624	-12.566
Actualisering bestaand beleid	-	-	-	-	-	-
Beleidsintensiveringen	-	-	-	-	-	-
Nieuw structureel saldo	-	36.358	40.025	26.446	16.686	7.857

Incidenteel

18.157

-36.358

-40.025

-9.376

-6.885

10.825

Beginstand conform begroting 2016	5.681	-33.938	-24.162	-14.275	-14.072	-14.072
Recente besluitvorming	110.514	-20.213	-222	3.430	3.136	3.136
Autonome ontwikkelingen	-	-15.150	27	137	806	4.171
Overige mutaties	-1	-70.070	1.308	1.332	3.245	17.590
Actualisering bestaand beleid	-	-	-	-	-	-
Beleidsintensiveringen	-	-12.000	-	-	-	-
Mutatie vrije ruimte Algemene Reserve	-98.037	115.013	-16.976	-	-	-
Nieuw incidenteel saldo	18.157	-36.358	-40.025	-9.376	-6.885	10.825

_{1 Algemene reserve}

Beschikbaar voor nieuw beleid in de Algemene reserve voor de Bestuursperiode 2019-2023	-	-	-	-	-	40.000
Structureel	-	-	-	-	-	-
Incidenteel	-	-	-	-	-	40.000

Financiële ontwikkelingen

Organisatie ontwikkelingen

In het onderdeel organisatie ontwikkelingen wordt u geïnformeerd over de volgende ontwikkelingen: Overijssel in beweging, kwaliteit stukken, flexibilisering van personeel, participatiewet en Trendbureau Overijssel.…

Financiële ontwikkelingen

In het coalitieakkoord 2015 - 2019 ‘Overijssel Werkt!’ is als uitgangspunt opgenomen dat de provincie staat voor een gezonde financiële huishouding. Nu en in de toekomst. Het budgettair perspectief (baten en lasten) is (meerjarig) incidenteel en structureel sluitend. In de financiële vertaling van het coalitieakkoord geven wij aan hoe invulling wordt gegeven aan de financiële uitgangspunten van het coalitieakkoord. Vervolgens wordt u geïnformeerd over de financiële ontwikkelingen met betrekking tot het budgettair perspectief, de Wet Hof, effecten van de commissie Jansen, de vernieuwing van het BBV en de vennootschapsbelasting.

Financiële vertaling coalitieakkoord 2015 - 2019

In het coalitieakkoord zijn een aantal uitgangspunten opgenomen voor het financieel beleid. In deze Perspectiefnota wordt hieraan als volgt invulling gegeven:

a. Meer flexibiliteit brengen in structurele begroting; Voor het vergroten van de slagvaardigheid en het vermogen om in te spelen op maatschappelijke opgaven van de provincie is het van belang goed inzicht te hebben in de beïnvloedbare ruimte in de begroting. Wij zullen deze coalitieperiode in de begroting inzichtelijk maken welke posten vastliggen, welke ruimte beïnvloedbaar is en op welk moment er keuzemogelijkheden zijn om middelen anders in te zetten. Hiermee zal de flexibiliteit van de begroting worden vergroot, omdat duidelijk is welke ruimte nog beïnvloedbaar is in de begroting en tot wanneer een bepaalde beleidsperiode loopt. In 2016 gaan wij dit proces verder uitwerken. Wij streven er naar om deze nieuwe informatie op te nemen vanaf de begroting 2018.

b. Mogelijke meevaller vanuit de Escrow-Essent middelen; In de Monitor Overijssel 2015-II is voor de Escrow-Essent een meevaller gemeld van € 61,1 miljoen. We verwerken deze meevaller in de Jaarrekening 2015. In deze Perspectiefnota hebben we een aanvullende meevaller opgenomen vanuit de Escrow-Essent van € 17 miljoen (zie budgettair perspectief >>|/p13714/financien#indic_2). De totale meevaller bedraagt hiermee € 78,1 miljoen. Wij verwachten geen substantiële meevallers meer. Volgens de afspraken uit het coalitieakkoord verwerken we deze meevaller als volgt:
I. Toedeling aan de volgende hoofdopgaven tot een bedrag van € 40 miljoen:
- Economie en werkgelegenheid € 15,0 miljoen.
- Energie en duurzaamheid € 10,0 miljoen.
- Mobiliteit € 15,0 miljoen.
II. Toevoeging aan Algemene Reserve: € 38,1 miljoen.

c. € 40 miljoen aan vrije ruimte voor de volgende collegeperiode; voor de volgende collegeperiode (2019 - 2023) dient € 40 miljoen aan vrije ruimte beschikbaar te zijn om te investeren in de opgaven die dan aandacht vragen. Hiervan is € 10 miljoen al geregeld. In het saldo van budgettair perspectief is voldoende ruimte aanwezig om deze opdracht in één keer te realiseren. Daarom wordt voorgesteld aanvullend € 30 miljoen te reserveren in de Algemene Reserve. Hiermee is voor de volgende collegeperiode € 40 miljoen aan vrije ruimte beschikbaar in de Algemene Reserve.

d. Onderzoek externe cofinanciering Energiefonds; In het coalitieakkoord is aangegeven dat wij de mogelijkheden onderzoeken om via externe cofinanciering extra middelen vrij te maken voor het Energiefonds. Dit zal in 2016 worden afgerond. Parallel hieraan worden de ontwikkelingen van de liquiditeitsprognose en het budgettair perspectief opgepakt.

Ontwikkelingen budgettair perspectief

Ten opzichte van de Begroting 2016 laat het budgettair perspectief een positief verloop zien. Zowel de ruimte in de Algemene Reserve als in de jaarschijven is toegenomen en de begroting is structureel in evenwicht. Belangrijke ontwikkelingen en onzekerheden in het budgettair perspectief zijn:
- Door de afbouw van de obligatieportefeuilles gaan de komende jaren de structurele renteopbrengsten fors dalen. De vrijval van de obligatieoportefeuilles (liquiditeiten) worden ingezet voor de realisatie van het investeringsprogramma ‘Kwaliteit van Overijssel’ (betalen van opdrachten en subsidies) en de fondsen (uitlenen geld). Hierdoor zal in de volgende collegeperiode (2019 - 2023) nog maar beperkt vrije ruimte beschikbaar zijn in het budgettair perspectief. Ook zal de structurele ruimte in het budgettair perspectief fors afnemen (zie ontwikkeling structurele saldo in budgettair perspectief >>|/p13714/financien).
- In 2017 worden Tweede Kamer verkiezingen gehouden. Het is onzeker welk effect dit heeft op onze (structurele) begroting.
- De financiële effecten van de verkoop van Essent zijn met de bovengenoemde meevaller nagenoeg afgerond. Dit betekent dat wij in de toekomst geen substantiële incidentele inkomsten meer verwachten. Nieuwe incidentele meevallers zullen enkel nog ontstaan door meevallers binnen de huidige beschikbare middelen.

Door ontwikkelingen en onzekerheden die op ons afkomen is de structurele ruimte in het budgettair perspectief beperkt. Komend jaar onderzoeken wij of we de nog overgebleven incidentele middelen kunnen inzetten voor het genereren van structurele inkomsten voor de lange termijn.

Wet Houdbare OverheidsFinanciën (Wet Hof)

De decentrale overheden moeten op basis van het baten-lastenstelsel een sluitende begroting hebben. Door afwijkende Europese boekhoudregels is het mogelijk dat deze sluitende begroting wel resulteert in een EMU-tekort. In de afgelopen jaren hebben wij (met uitzondering van het jaar 2014) vooral door de inzet van onze reserves, de referentiewaarde met betrekking tot het EMU overschreden. Wij verwachten met de huidige investeringsagenda dat wij ook de komende jaren de referentiewaarde zullen overschrijden. Met het teruglopen van de macronorm wordt het lastiger onze overschrijdingen binnen de macronorm gecompenseerd te krijgen door onderbestedingen van andere overheden. Al eerder is afgesproken dat er in deze kabinetsperiode geen sancties worden opgelegd bij een eventuele overschrijding van de EMU-norm van de medeoverheden. Van belang is dat minister Dijsselbloem heeft toegezegd dat als de norm knelt, daarover kan worden gesproken.

[Plaatje 3.1.3]

Effecten Commissie Jansen

Half december 2015 heeft het IPO ingestemd met een nieuw verdeelmodel van het provinciefonds en is het onderliggende eindrapport van de commissie Jansen ‘Redelijk Verdeeld’ aangeboden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (zie >>|http://www.ipo.nl/files/5714/5027/6367/IPO_Rap-RedelijkVerdeeld_DEF-LR.pdf). De minister heeft toegezegd zich te zullen inspannen om de wettelijke aanpassingen door te voeren, zodat het verdeelmodel per 1 januari 2017 kan worden ingevoerd. De commissie is er in geslaagd in haar rapport een verdelingsmodel neer te leggen wat voldoet aan de randvoorwaarden die door het IPO bestuur aan de commissie waren meegegeven. De voorstellen zijn in lijn met de financiële verhoudingswet. Het accommodeert de bestedingsvrijheid en draagt bij aan de open huishouding van de provincies. Concreet betekent dit dat de middelen bij voorkeur worden opgenomen in de algemene uitkering van het provinciefonds. Het nieuwe verdeelmodel voorziet onder andere in de inpassing van de middelen voor natuur en de Brede Doeluitkering (BDU) Verkeer en Vervoer in de algemene uitkering van het provinciefonds. Daarmee worden deze middelen niet langer onderscheidend opgenomen en gepresenteerd in de circulaires, maar vormen zij een integraal onderdeel van de algemene uitkering. Voorgesteld wordt deze structurele toevoeging aan de algemene uitkering als volgt in de begroting te verwerken:

- De structurele middelen uit de voormalige BDU Verkeer en Vervoer worden als structurele lasten in de begroting 2017 en meerjarenraming verwerkt volgens de omvang van de laatste decentralisatie uitkering Verkeer en Vervoer aan de Provincie. Voor het jaar 2017 wordt de algemene indexering toegepast op deze middelen. Wij merken daarbij op dat de kosten van het openbaar vervoer toenemen met de OV index die wij op basis van contractuele afspraken aan de vervoerders moeten vergoeden. Omdat de prijscompensatie binnen het OV hoger ligt dan de reguliere indexatie zal een mismatch ontstaan tussen de beschikbare middelen en de exploitatielasten voor het OV. Het verschil zal voor 2017 worden gedekt uit het hiervoor beschikbare ombouwbudget voor de herijking van de OV tactiek. Uitgangspunt hierbij is dat in 2017 een structureel evenwicht wordt bereikt tussen de beschikbare middelen voor het OV en de exploitatielasten.
- Provinciale Staten hebben met het voorstel PS/2014/62|http://www.overijssel.nl/sis/16301404337956.pdf besloten de provinciale middelen voor het natuurakkoord te storten in de uitvoeringsreserve EHS en als dekking te gebruiken voor de Ontwikkelopgave. De structurele lasten, dan wel stortingen in de uitvoeringsreserve EHS, zullen op basis van dit voorstel en destijds gepresenteerde bijdrage in de Begroting 2017 en meerjarenraming worden verwerkt.

Vernieuwing BBV

Op initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten verscheen in mei 2014 het rapport ‘Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten’ van de commissie Depla. In dit rapport staan zeven adviezen voor vernieuwing. Rode draad in deze adviezen is het streven om het inzicht in de financiële positie – zeker ook voor niet specialisten – en het onderling vergelijken van gemeentelijke begrotingen beter mogelijk te maken. Onder leiding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in samenwerking met het Interprovinciaal Overleg en Vereniging van Nederlandse Gemeenten, zijn deze adviezen verder uitgewerkt. In dezelfde periode kwam de commissie BBV met een voorstel voor strengere boekhoudregels voor grondexploitaties die bovendien meer aansluit op de regelgeving voor de vennootschapsbelasting. In september 2015 is de concept wijziging van het BBV gepubliceerd voor consultatie. Het definitieve Wijzigingsbesluit vernieuwing BBV met de wijzigingen voortvloeiende uit het traject Vernieuwing BBV en uit de invoering van de Vennootschapsbelasting is op 17 maart 2016 geplaatst in het Staatsblad (nr. 2016, 101).

De wijzigingen in het BBV hebben betrekking op de volgende onderwerpen:
1. Uitvoeringsinformatie (m.i.v. de begroting 2017)
2. Beleidsindicatoren (m.i.v. de begroting 2018)
3. Financiële kengetallen (m.i.v. de begroting 2016 / jaarverslag 2015)
4. Verbonden partijen (m.i.v. de begroting 2017)
5. Inzicht overhead en kosten (m.i.v. de begroting 2017)
6. Stelsel van baten en lasten (m.i.v. de begroting 2017)
7. Rechtmatigheid (m.i.v. de begroting 2018)
De effecten worden verwerkt vanaf de begroting 2017.

Vooral de wijzigingen in het stelsel van baten en lasten kunnen een substantieel effect hebben op het budgettair perspectief en de balans. Het betreffen de volgende wijzigingen:
- Verplicht activeren van investeringen met maatschappelijk nut.
Het gaat daarbij vooral om investeringen in de provinciale infrastructuur. In de periode tot en met 2016 volgen wij een werkwijze waarbij deze investeringen in één keer, in het jaar van realisatie van de kosten, ten laste van een bestemmingsreserve worden gebracht. Met deze wijziging dienen de investeringen die vanaf het begrotingsjaar 2017 worden gedaan op de balans te worden opgenomen. Vervolgens wordt gedurende de verwachte economische levensduur afgeschreven op de investeringen.
In het traject naar de begroting 2017 wordt invulling gegeven aan deze wijziging. Dit heeft geen invloed op het begrotingssaldo of op het benodigde investeringsbudget, wel op de omvang van de jaarlijkse begroting. Door de investeringen aan een langere periode toe te rekenen zijn de kosten in de jaren van realisatie van de investering lager dan bij de tot nu toe gevolgde werkwijze. In latere jaren zijn ze hoger. De bestemmingsreserves waaruit de investeringen worden gedekt blijven als gevolg van deze wijziging langer actief.

- Verplichting om rentekosten via een renteomslag toe te rekenen aan de prestaties binnen de begroting.
De commissie BBV adviseert om geen rentekosten over het eigen vermogen te berekenen. Dit is volgens onze huidige werkwijze. De provincie financiert haar investeringen en uitgaven met eigen vermogen. Deze bepaling heeft daarom vooralsnog geen gevolgen voor de provinciale begroting en jaarrekening.

Vennootschapsbelasting

Vanaf 1 januari 2016 vallen ook overheidsondernemingen onder de Vennootschapsbelasting (Vpb). Daarmee wordt een gelijk speelveld gecreëerd voor private en overheidsondernemingen en worden ongewenste verstoringen van de concurrentieverhoudingen zoveel mogelijk voorkomen. De concrete impact hiervan wordt momenteel onderzocht. Onze insteek is om de administratieve lasten en het betalen van Vpb zoveel mogelijk te beperken. Mogelijk raakt het ons beleid rond deelnemingen, vermogensbeheer en grond.

Jaarlijks moeten we 25% Vpb betalen over het saldo van bepaalde fiscale baten en lasten over dat jaar. Onderling kunnen baten en lasten met elkaar worden verrekend (gecompenseerd). Medio 2018 zal de aangifte Vpb worden ingediend over het boekjaar 2017. Een concreet bedrag aan te betalen belasting over 2017 is nu nog niet te berekenen. Op dit moment (mei 2016) zijn namelijk nog niet alle landelijk geldende richtlijnen door de Belastingdienst gepubliceerd. Indien en voor zover over 2017 een last voortvloeit vanuit de Vpb, leggen wij dit via de Planning- & Controlcyclus aan u voor.

Organisatie ontwikkelingen

Overijssel in beweging

In november 2015 is onder het motto ‘Overijssel in beweging’ de uitdaging aangegaan om samen met u en partners aan de slag te gaan om te leren nog beter invulling te geven aan de veranderende rollen van de provincie. We willen de stap maken van een organisatie die al veel goed doet en zich daarin ook onderscheidt, naar een ‘nieuw normaal’ waarin we elkaar en onze omgeving dagelijks benutten en zonder moeite schakelen tussen verschillende rollen. We hebben heel wat ervaring opgedaan met die veranderende samenleving en de organisatie zit vol met praktijkkennis, talent, vakmanschap en goede ideeën. Dit brengen we zo veel mogelijk samen via het traject ‘Overijssel in Beweging’. We werken samen aan verdere bewustwording, we doen nieuwe kennis op, experimenteren in de praktijk en reflecteren. Dit heeft impact op de hele organisatie. Zie ook kerntaak 7 (zie >>|/p13710/07-kwaliteit-openbaar-bestuur).

Kwaliteit stukken

Het coalitieakkoord geeft het college de opdracht Statenvoorstellen toegankelijk en begrijpelijk te maken. Dit is bevestigd in de motie Overmeen (PS/2015/581), waarbij het college opgeroepen is om afkortingen zoveel mogelijk te voorkomen. Meest concreet is het uitgangspunt dat een voorstel niet langer mag zijn dan vier A4. Kwaliteit van stukken is een proces waaraan de organisatie continu aandacht besteedt en verbeteracties uitvoert.

Flexibilisering van personeel

In het coalitieakkoord is het streven opgenomen naar een flexibele organisatie die mee kan bewegen op de opgaven. Wij gaan hier uitvoering aan geven door na te gaan hoe we de systemen en processen rondom formatiebeheer kunnen flexibiliseren, zodat we slagvaardiger en opgave gerichter kunnen werken binnen de daarvoor door u gestelde grenzen. De ambities zijn gericht op het vergroten van de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Dat mobiliteit daar een belangrijke rol bij speelt is evident.

Participatiewet

Trendbureau Overijssel

Nu de positie van het Trendbureau structureel verankerd is voor de strategische besluitvorming in Overijssel (motie Westert c.s. PS/2014/633) kan het Trendbureau zijn belangrijke en vooroplopende rol op het gebied van kennisontwikkeling en –uitwisseling in de netwerksamenleving blijven vervullen. In overleg met de Programmaraad zoeken we naar mogelijkheden voor een stabiele en toekomstbestendige aanpak en werkwijze om de diverse verkenningen en activiteiten aan te sturen.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Structureel - recente besluitvorming	-	2.525	2.552	2.212	883	883
Effecten Monitor Overijssel 2015-II (PS/2015/789)	-	2.525	2.552	2.212	883	883

Toelichting

Dit betreft alle relevante besluitvorming vanaf de begroting 2016. Alleen voorstellen met een effect op de algemene middelen die nog niet eerder verwerkt zijn vallen onder deze categorie. De Jaarstukken 2015 en de Monitor Overijssel 2016-I worden op 6 juli 2016 ter vaststelling aan u voorgelegd, tegelijkertijd met de Perspectiefnota 2017.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Incidenteel - recente besluitvorming	110.514	-20.213	-222	3.430	3.136	3.136
Effecten Monitor Overijssel 2015-II	604	-2.525	-222	3.430	3.136	3.136
Effecten Perspectief Orkest van het Oosten	-	-1.100	-	-	-	-
Effecten Jaarstukken 2015	109.910	-16.588	-	-	-	-
Amendement Te Rietstap c.s. \| N340/N48 en N377	-	-	-	-	-	-

Toelichting

In deze Perspectiefnota wordt voorgesteld om vanuit de vrijval van de Escrow-Essent € 15 miljoen toe te voegen aan de hoofdopgave Mobiliteit. Op 17 februari 2017 is het amendement te Rietstap c.s. – uitvoering Besluit N340 / N48 en N377 – aangenomen. U heeft besloten om aan de reeds beschikbare € 160 miljoen voor de N340/N48 en N377 een bedrag van € 25 miljoen toe te voegen uit de hoofdopgave Mobiliteit en € 15 miljoen uit de Escrow Essent-middelen, waarmee het totale budget uitkomt op € 200 miljoen. U heeft verzocht de extra middelen van in totaal € 40 miljoen bij deze Perspectiefnota over te hevelen van de Algemene reserve KvO naar de Uitvoeringsreserve KvO (prestatie 4.6.7. N340 – N48 – N377).

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Structureel - autonome ontwikkelingen	-	23	1.830	2.140	2.350	2.463
Opcenten Motorrijtuigenbelasting	-	2.500	2.500	2.500	2.500	2.500
Provinciefonds \| meicirculaire	-	-	-	-	-	-
Actualisering rentebaten diverse uitzettingen	-	-1.073	-390	-40	190	343
Rente perpetuele lening BNG	-	1.020	1.020	1.020	1.020	1.020
Actualisering bruglening Enexis	-	-1.854	-	-	-	-
Dividend Vitens 2015 - 2017	-	180	180	180	180	180
Participatiewet	-	-	-230	-270	-290	-330
Natuurbeschermingswet - soortenbeleid	-	-	-500	-500	-500	-500
Effecten nieuwe CAO	-	-750	-750	-750	-750	-750

Toelichting

Wij zijn tegen verdere lastenstijging voor onze inwoners. Daarom blijven de opcenten op de motorrijtuigenbelasting bevroren op het huidige tarief. De raming van de opbrengst opcentenheffing baseren we op de gegevens die wij begin van elk jaar ontvangen van de Belastingdienst. Voor het jaar 2016 geeft de Belastingdienst voor de provincie Overijssel een raming af van € 104,5 miljoen. Deze raming is gebaseerd op de volumes per 31 december 2015. De Belastingdienst geeft geen meerjarenramingen. In het jaar 2015 is het aantal bruto en netto auto’s fors toegenomen ten opzichte van 2014. De stijging in het aantal netto voertuigen komt voor een deel nog voort uit de afschaffing van de vrijstelling van energiezuinige auto’s vanaf 2014. In 2014 zijn de extra opbrengsten voor het grootste deel meegenomen, in 2015 in zijn geheel. Ook de volumestijging in het totaal aantal voertuigen zorgt voor een stijging van het aantal netto voertuigen. Om de meerjarenramingen op het niveau van eind 2015 te krijgen betekent het een toename van € 2,0 miljoen voor 2016 en verder. Vanaf 2016 komt de categorie zeer zuinig <51 gr. in het halftarief. Dit levert een extra opbrengst op van circa € 0,5 miljoen. In onze raming wordt geen rekening gehouden met daling of groei van het wagenpark in 2016 en verder.

Toelichting

De meicirculaire is op het moment van opstellen van de Perspectiefnota nog niet ontvangen. De budgettaire effecten van de meicirculaire zijn dus niet opgenomen in het budgettair perspectief. Deze effecten worden meerjarig verwerkt bij de begroting 2017 en voor het jaar 2016 bij de Monitor Overijssel 2016-II.

Toelichting

Jaarlijks worden de rentebaten op de diverse uitzettingen aangepast. Dit enerzijds als gevolg van de gewijzigde omvang van de uitzettingen en anderzijds als gevolg van de gewijzigde rente. Per saldo levert de actualisering een tegenvaller op in de jaren 2016 – 2018 en een meevaller in de jaren 2019 – 2020. De tegenvaller wordt veroorzaakt doordat de obligatieportefeuille afneemt en daarmee samenhangend ook de rentebaten.

Toelichting

Eind 2015 zijn perpetuele obligaties van de Bank Nederlandse Gemeenten gekocht ter versterking van het risicokapitaal van de bank. De rentebetaling is gerelateerd aan het resultaat van de bank in het vorige jaar en wordt daarom aangemerkt als een gegarandeerd dividend. Dit betekent een jaarlijkse structurele baat van € 1 miljoen en een jaarlijkse incidentele baat van € 0,7 miljoen.

Toelichting

Enexis heeft gebruik gemaakt van het recht tranche C van de bruglening vervroegd af te lossen. In plaats van eind september 2016 is tranche C nu eind april 2016 afgelost. Dit leidt in 2016 tot een eenmalige structurele tegenvaller van € 1,9 miljoen aan gederfde rentebaten en een incidentele meevaller van € 1,4 miljoen aan ontvangen aflossingskosten. Per saldo resulteert dit in een tegenvaller van € 0,5 miljoen.

Toelichting

In de algemene vergadering van aandeelhouders van Vitens is besloten over 2015 een dividend van € 22,1 miljoen uit te keren aan de aandeelhouders. Voor Overijssel betekent dit in 2016 een ontvangst van € 1,4 miljoen, € 0,2 miljoen (structureel) en € 0,9 miljoen (incidenteel) meer dan geraamd.

Toelichting

De Participatiewet vervangt de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wet sociale werkvoorziening (WSW) en een groot deel van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong). Het doel van de Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten (Wet banenafspraak) is dat mensen met een arbeidsbeperking zoveel mogelijk aan de slag komen bij een reguliere werkgever. In totaal gaat het om 125.000 extra banen ten opzichte van peildatum 1 januari 2013, die in 2026 gerealiseerd moeten zijn. Binnen de sector provincies is er naar rato een verdeling gemaakt hoeveel banen elke provincie moet invullen. Voor de provincie Overijssel betekent dit we uiterlijk in 2023 volgens deze norm 25 banen moeten realiseren. Een baan in dit kader kent een omvang van 25,5 uur. Voldoen aan de Wet banenafspraak zal van de provincie vooral vragen aanvullende, passende functies te creëren.

Toelichting

De Wet natuurbescherming bevat de (gedecentraliseerde) verplichting voor provincies het soortenbeleid uit te voeren. Dit betreft beleid en maatregelen voor het behoud van de zogeheten nieuwe rode lijst soorten waar geen rijksbijdrage tegenover staat. Wij zijn op dit moment met u en onze partners in overleg hoe wij, als vervolg op het beleidskader soorten 2010 - 2013 (PS/2009/419|http://www.overijssel.nl/sis/16200919538766.pdf) invulling kunnen geven aan deze nieuwe verantwoordelijkheid. Dit doen wij in de vorm van onderstaande Groene Tafels waarvan we een uitkomst voor de zomer verwachten. Voor de ontwikkeling en uitvoering van dit nieuwe beleid schatten wij in minimaal € 0,5 miljoen per jaar nodig te hebben. Afhankelijk van het resultaat van de Groene Tafels zullen wij indien noodzakelijk hiervoor nadere voorstellen doen, die zullen worden meegewogen in het proces van een volgende Perspectiefnota. Deze zomer bereiden we de implementatie voor in samenwerking met partners en de Staten via een zestal Groene Tafels:
1. Overkoepelende visie en ambitie.
2. Faunabeheer.
3. Soortenbescherming.
4. Landschap.
5. Natuur en economie.
6. Natuur en samenleving.

Toelichting

Voor de periode 1 januari 2016 tot 1 januari 2017 is een nieuwe CAO provincies afgesloten. Per 1 april 2016 stijgen de salarissen met 2,2%. Daarnaast ontvangen de medewerkers in de provincies een eenmalige uitkering van € 300. De salariskosten stijgen hierdoor structureel met € 1.150.000. Vanuit de vorige CAO is nog een budget beschikbaar van € 400.000. Het budgettair effect van deze nieuwe CAO vanaf 2016 wordt dan per saldo structureel € 750.000 (€ 1.150.000 -/- € 400.000). Voor het jaar 2017 is er nog geen CAO afgesloten.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Incidenteel - autonome ontwikkelingen	-	-15.150	27	137	806	4.171
Actualisering rentebaten diverse uitzettingen	-	1.379	-10	-200	-31	3.334
Rente perpetuele lening BNG	-	717	717	717	717	717
Actualisering bruglening Enexis	-	1.432	-	-	-	-
Dividend Vitens 2015	-	920	-	-	-	-
Dividend Enexis 2015	-	4.022	-	-	-	-
Dividend BNG 2015	-	90	-	-	-	-
Dividend Wadinko	-	-180	-180	120	120	120
Essent \| Escrow	-	16.970	-	-	-	-
Omgevingswet	-	-500	-500	-500	-	-
Vervangingsinvesteringen provinciale infrastructuur (2020 - 2027)	-	-40.000	-	-	-	-

Toelichting

In de algemene vergadering van aandeelhouders van de Bank Nederlandse Gemeenten is besloten over 2015 een dividend van € 56,8 miljoen uit te keren aan de aandeelhouders. Voor Overijssel betekent dit een ontvangst in 2016 van € 0,1 miljoen.

Toelichting

Bij de verkoop van Essent zijn diverse bedragen opzij gezet voor eventuele tegenvallers bij de afwikkeling van de verkoop. Deze bedragen zijn in Escrow voorzieningen gestort. Onlangs is gebleken dat voor een bedrag van € 90,8 miljoen geen tegenvallers meer zullen optreden. Dit leidt voor ons tot een meevaller van € 17 miljoen. Daarvan is € 1,4 miljoen nog onderhevig aan valutarisico’s, wat kan leiden tot een gewijzigd bedrag.

Toelichting

Voor de implementatie van de Omgevingswet en bijbehorende andere wet- en regelgeving is binnen de provincie een programma Implementatie Omgevingswet van start gegaan. Dit programma richt zich op het behartigen van de provinciale belangen in de wet- en regelgeving, afstemming met de ketenpartners, interne processen, en de digitalisering. Hiervoor is € 1,5 miljoen nodig voor de bijbehorende implementatiekosten voor de periode 2016 - 2018. Dit bedrag is exclusief investeringskosten, waarvoor budget beschikbaar is in prestatie 10.2.2 (Digitale informatie). Omdat de formele consultatie over de ’algemene maatregelen van bestuur opnieuw is uitgesteld, nu tot 1 juli 2016, is nog onbekend wat de precieze impact van de nieuwe wet- en regelgeving op de provincie zal zijn.

Toelichting

In de algemene vergadering van aandeelhouders van Enexis is besloten over 2015 een dividend van € 111,5 miljoen uit te keren aan de aandeelhouders. Voor Overijssel betekent dit een ontvangst in 2016 van € 20,8 miljoen, incidenteel € 4 miljoen meer dan geraamd.

Toelichting

In de algemene vergadering van aandeelhouders van Wadinko is besloten het dividendbeleid uit 2013, dat oorspronkelijk tot en met het verslagjaar 2016 zou lopen, te verlengen tot tenminste het verslagjaar 2020. . Door deze wijziging kan conform het financiële beleid de dividenduitkering van Wadinko voor 60% als structurele baat opgenomen worden en voor 40% als incidentele baat. Het jaarlijkse dividend bedraagt € 1,2 miljoen uit te keren aan de aandeelhouders. Voor Overijssel betekent dit tot en met 2021 een ontvangst van jaarlijks € 0,3 miljoen, waarvan € 0,2 miljoen structureel en € 0,1 miljoen incidenteel. In de jaren 2016 en 2017 betekent dit een verschuiving ad € 0,2 miljoen van het incidentele saldo naar het structurele saldo.

Toelichting

De Rekenkamer Oost Nederland heeft in het onderzoek naar groot onderhoud wegen en kunstwerken aanbevolen om een langjarig gemiddelde aan de voorziening toe te voegen. Het advies is om voor een onderhoudsplan met een langere looptijd, bijvoorbeeld acht jaar, te kiezen. De Rekenkamer adviseert hiermee op korte termijn te beginnen en niet te wachten tot het einde van de looptijd van het huidige beheerplan (2019).

De dekking voor de vervangingsinvesteringen is tot en met 2019 geregeld. Vanaf 2020 is er geen dekking aanwezig. De komende twee jaar brengen wij de vervangingsopgave voor de provinciale infrastructuur voor de periode 2020 tot en met 2027 door assetmanagement (waarbij we kijken naar prestaties, risico’s en kosten) op basis van de meest recente inspecties, kennis en inzichten nader in beeld. In 2018 leggen we de daadwerkelijke programmering voor het beheer en onderhoud en de vervangingsinvesteringen, met de daarbij behorende financiële onderbouwing, in het ‘beheerplan infrastructurele kapitaalgoederen 2020 - 2027’ aan u voor.

Vooruitlopend op het beheerplan in 2018 stellen wij u voor met betrekking tot de periode 2020 tot en met 2027 alvast € 40 miljoen (acht jaar * € 5 miljoen) te reserveren voor de vervangingsinvesteringen. Dit is volgens de huidige reservering in deze coalitieperiode van € 5 miljoen per jaar. Deze reservering is minimaal nodig voor de periode 2020 - 2027. Deze middelen worden toegevoegd aan de Algemene reserve Kwaliteit van Overijssel. Hiermee is de dekking voor de vervangingsinvesteringen voor de periode 2020 - 2027 voor een bedrag van € 40 miljoen geregeld. Voor de inzet van deze middelen zal te zijner tijd een investeringsvoorstel aan u worden voorgelegd. Daarmee is, in lijn met de aanbevelingen van het rapport van de Rekenkamer, op korte termijn begonnen met het reserveren van middelen voor de vervangingsinvesteringen en voor een langere looptijd van acht jaar. Volgens de inzichten van de Rekenkamer dekken we de verwachte behoefte hier niet volledig mee af. De daadwerkelijk benodigde behoefte wordt in 2018 in het ‘beheerplan infrastructurele kapitaalgoederen 2020 - 2027’ duidelijk.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Structureel - overige mutaties	-	-128	-1.977	-1.964	-3.624	-12.566
Conversie achtergestelde lening Enexis	-	-	-1.415	-1.415	-3.083	-3.083
Indexering	-	-	-596	-583	-575	-572
Rente voorzieningen & doeluitkeringen	-	3	5	5	5	5
Doorwerking Jaarstukken 2015	-	-160	-	-	-	-
Toevoegen jaarschijf 2020	-	-	-	-	-	-8.945
Leges wet luchtvaart	-	29	29	29	29	29

Toelichting

Gelet op de hoge rente op de achtergestelde lening heeft Enexis de aandeelhouders benaderd met het verzoek de lening te mogen aflossen. Er is overeenstemming over de wijze waarop aflossing per 31 december 2016 zal plaatsvinden. De achtergestelde lening wordt omgezet in aandelen Enexis. In 2017 en 2018 wordt een gegarandeerd dividend ontvangen ter hoogte van het jaarlijkse rentebedrag (€ 3,5 miljoen). Door de toename van de aandelen wordt in tranche D van de bruglening een hogere baat ontvangen van € 4,3 miljoen. Deze extra baat wordt ingezet voor voor de geleidelijke afbouw van de baten in 2019 en 2020.

Bovenstaande leidt tot een structurele tegenvaller en een evengrootte incidentele meevaller van jaarlijks € 1,4 miljoen in 2017 en 2018, doordat het gegarandeerde dividend voor 40% als incidenteel aangemerkt dient te worden. Vanaf 2019 ontstaat een structurele tegenvaller van jaarlijks € 3,5 miljoen die in 2019 en 2020 via de Algemene Reserve gedeeltelijk gecompenseerd wordt door een incidentele meevaller van respectievelijk € 3 miljoen en € 1,3 miljoen (extra baten tranche D).

Toelichting

Voor de indexering van de programmabaten en –lasten wordt uitgegaan van de meest recente inflatieprognose van het Centraal Planbureau voor 2016, het Centraal Economisch Plan (publicatiedatum maart 2016). Door het toepassen van de HICP wordt het prijspeil 2017 bereikt. In het Centraal Economisch Plan is een HICP van 0,3% gepubliceerd. De indexering wordt toegepast op de baten en de lasten.

Toelichting

De verschillen tussen de standen van de doeluitkeringen en voorzieningen, zoals die gebruikt zijn bij het opstellen van de begroting 2016, de standen bij het jaarverslag 2015 en de actualisering van de toevoegingen en onttrekkingen zorgen voor verschillen in de toe te voegen rente en instandhoudingsbijdragen. Voor 2016 betekent dit een positief effect van € 3.000 en vanaf 2017 betekent dit een positief effect van jaarlijks € 5.000.

Toelichting

Bij de begroting 2016 was een grotere onderbesteding van investeringskredieten in 2015 voorzien dan bij de jaarstukken 2015 is gebleken. Dit leidt tot een eenmalige structurele tegenvaller van € 0,2 miljoen in 2016 als gevolg van hogere afschrijvingslasten.

Toelichting

De afloop van de obligatieportefeuillle veroorzaakt voornamelijk het negatieve budgettaire effect door het toevoegen van de jaarschijf 2020. Hierdoor nemen de structurele rentebaten af.

Toelichting

In de begroting 2016 zijn de leges voor de wet luchtvaart als incidentele post verwerkt. Deze inkomsten hadden als structurele post verwerkt moeten worden. Dit corrigeren we nu.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Incidenteel - overige mutaties	-1	-70.070	1.308	1.332	3.245	17.590
Conversie achtergestelde lening Enexis	-	-	1.415	1.415	3.303	1.603
Escrow \| Economie en werkgelegenheid	-	-15.000	-	-	-	-
Escrow \| Energie en duurzaamheid	-	-10.000	-	-	-	-
Escrow \| Mobiliteit	-	-15.000	-	-	-	-
Geoormerkt voor nieuwe collegeperiode	-	-30.000	-	-	-	-
Rente reserves	-	-41	-78	-54	-29	-13
Toevoegen jaarschijf 2020	-	-	-	-	-	16.029
Leges wet luchtvaart	-	-29	-29	-29	-29	-29
Afrondingen	-1	-	-	-	-	-

Toelichting

In de Monitor Overijssel 2015-II is voor de Escrow-Essent een meevaller gemeld van € 61,1 miljoen. De verwerking van deze meevaller vindt plaats bij de Jaarrekening 2015. In deze Perspectiefnota is een aanvullende meevaller opgenomen vanuit de Escrow-Essent van € 17 miljoen. De totale meevaller is hiermee € 78,1 miljoen. Volgens de afspraken uit het coalitieakkoord verwerken we deze meevaller als volgt:
I. Toedeling aan de volgende hoofdopgaven tot een bedrag van € 40 miljoen:
- Economie en werkgelegenheid € 15,0 miljoen.
- Energie en duurzaamheid € 10,0 miljoen.
- Mobiliteit € 15,0 miljoen.
II. Toevoeging aan Algemene Reserve: € 38,1 miljoen.

Toelichting

In het coalitieakkoord is de opdracht opgenomen dat voor de volgende collegeperiode (2019 - 2023) € 40 miljoen aan vrije ruimte beschikbaar is om te investeren in de opgaven die dan aandacht vragen. Hiervan is € 10 miljoen al geregeld. Dit bedrag is beschikbaar in de Algemene Reserve. Voorgesteld wordt aanvullend € 30 miljoen te reserveren in de Algemene Reserve. Hiermee is de vrije ruimte van € 40 miljoen voor de volgende periode gerealiseerd.

Toelichting

De verschillen tussen de standen van de reserves zoals die gebruikt zijn bij het opstellen van de begroting 2016, de standen bij het jaarverslag 2015 en de actualisering van de toevoegingen en onttrekkingen zorgen voor verschillen in de toe te voegen rente. Dit is onder andere het geval voor de reserve provinciale infrastructuur. De kasstromen van de provinciale infrastructurele projecten worden jaarlijks geactualiseerd en in overeenstemming gebracht met de actuele verwachtingen ten aanzien van het uitvoeringsverloop. Het betreft een technische wijziging als gevolg van een andere kasritmiek over de jaren, ingegeven door gewijzigde uitvoeringsplanning. Via de Dynamische Beleidsagenda (bijlage van de begroting 2017) wordt het gewijzigde verloop voorgelegd. Voor de periode 2016 – 2020 betekent het actualiseren van de rente van de reserves een negatief effect van achtereenvolgens € 41.000, € 78.000, € 54.000, € 29.000 en € 13.000.

Toelichting

Het positieve budgettaire effect door het toevoegen van de jaarschijf 2020 wordt voornamelijk veroorzaakt door de afloop van het incidentele beleid uit het coalitieakkoord ‘Overijssel Werkt!’.

Toelichting

De presentatie in duizenden euro's leidt tot afrondingsverschillen. Met deze regel sluit het budgettair perspectief weer aan op het administratief systeem.

Toelichting

In de begroting 2016 zijn de leges voor de wet luchtvaart als incidentele post verwerkt. Deze inkomsten hadden als structurele post verwerkt moeten worden. Dit corrigeren we nu.

(bedragen x € 1.000)

Budgettair perspectief	AR	2016	2017	2018	2019	2020
Incidenteel - beleidsintensiveringen	-	-12.000	-	-	-	-
Asbest	-	-3.000	-	-	-	-
Duurzaamheid	-	-2.000	-	-	-	-
Huisvesting statushouders	-	-3.000	-	-	-	-
Cultuur	-	-4.000	-	-	-	-

Toelichting

We hebben een plan van aanpak gemaakt, waarin de nadruk ligt op ondersteuning van andere partijen om te komen tot versnelling van de asbestdakenverwijdering. Voor deze ambitie zijn nog geen aanvullende middelen gereserveerd. Deze zijn nodig om de volgende processen te faciliteren, te versnellen en te ondersteunen:
- Initiatieven waar mogelijk gekoppeld kan worden aan onze inzet op andere beleidsterreinen zoals herstructurering van bedrijventerreinen, nieuwe energie en duurzaamheid, werkgelegenheidsbevordering en innovaties.
- Ondersteuning van technologische innovaties en innovaties in de keten.
- Inzet van martkpartijen voor het ontzorgen van pandeigenaren, mogelijk door een gebundelde aanbesteding.
- Opzet van een proces voor een vangnet voor de pandeigenaren die op geen enkele manier in staat zijn om de dakverwijdering te bekostigen.
Met een aanvullende investering van € 3,0 miljoen kunnen we deze collegeperiode (2017 - 2019) op een betekenisvolle wijze deze processen faciliteren.

Toelichting

Het klimaatakkoord van Parijs onderstreept het belang van duurzaamheid voor energie en het gebruik van fossiele brandstoffen. Duurzaamheid is één van onze ambities, verweven met vele beleidsvelden en rode draad in de omgevingsvisie. Langs vele kerntaken werken we aan duurzaamheid. Door meer en expliciet onze duurzaamheidsinspanningen te verbinden aan de regionale economie genereren we meerwaarde. We benaderen het thema als een mes dat aan twee kanten snijdt: het oplossen van het maatschappelijk vraagstuk (het doel) gaat gepaard met het versterken van de Overijsselse economie (het perspectief).

De kosten voor programma voorbereiding, onderzoek, communicatie en het faciliteren van stimulansen van het bedrijfsleven om duurzaamheid en regionale economie meer te verbinden zijn € 2,0 miljoen voor de periode 2016 - 2019.

Toelichting

Het vluchtelingen vraagstuk leidt tot een aanvullende opgave. Met een grotere uitstroom van statushouders uit de opvangcentra neemt de vraag naar reguliere en tijdelijke woningen toe. Om de doorstroming te stimuleren is het belangrijk in te zetten op (tijdelijke) sociale woningbouw. Dit sluit aan bij de recent met gemeenten gemaakte woonafspraken voor de periode 2016 - 2020. Deze taak is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. De provincie kan met slimme impulsen aan (tijdelijke) sociale woningbouw, gekoppeld aan de woonafspraken, de gemeenten helpen en ondersteunen.

Voor deze collegeperiode is (2017 - 2019) is hiervoor budget nodig van € 1 miljoen per jaar, in totaal € 3 miljoen. Dit is nodig om de disbalans op de woningmarkt tussen vraag een aanbod, die naar verwachting zal ontstaan, aan te pakken. Conform de interventieladder van het interbestuurlijk toezicht en de woonafspraken, willen we samen met gemeenten en andere partners op zoek naar oplossingen, bijvoorbeeld met good-practises, kennisdelen en investeringen vanuit de markt stimuleren. We geven hiermee uitvoering aan de motie van mevrouw Klein Bleumink over tijdelijke woningen voor statushouders en de motie van den Heuvel c.s. over stimulering sociale volkshuisvesting.

Toelichting

U heeft op 22 april 2016 de cultuurnota 2017 - 2020 vastgesteld. Met de investeringsimpuls uit het coalitieakkoord ‘Overijssel Werkt!’ blijft het besteedbaar budget per jaar en het ambitieniveau op hetzelfde niveau als de periode 2013 - 2016. De cultuursector is een sector in transitie. Er zit een goede dynamiek en energie in de Overijsselse sector. De hoofdboodschap vanuit het participatietraject is continuïteit en flexibiliteit. Continuïteit vormt een belangrijke basis voor de cultuurnota. Er is tegelijkertijd behoefte aan meer flexibiliteit en extra ambitie om in te kunnen spelen op ontwikkelingen en nieuwe initiatieven. Door een toename van het aantal rijksgesubsidieerde instellingen die cofinanciering ontvangen, staat het beschikbare flexibele budget echter onder druk.

Een aanvullende investering stelt de culturele sector in staat zich verder te verbinden, versterken en vernieuwen en kan daadwerkelijk invulling geven aan de gewenste flexibiliteit. De input uit het participatietraject ‘Spot on! Cultuur in de schijnwerpers’ is richtinggevend voor de aanvullende ambities. Het gaat hierbij om de volgende aanvullende inzet per jaar:
- Flexibele ruimte subsidieregelingen. Er is behoefte aan meer ruimte en flexibiliteit voor het ondersteunen van initiatieven;
- Stimuleren en promoten deelname aan cultuur en cultuureducatie. Cultuurdeelname kan worden vergroot door gerichte inzet en vergroten van zichtbaarheid. Hierbij gaat het om cultuureducatie op scholen, zichtbare voorbeeldprojecten en het promoten van deelname aan amateurkunst;
- Vernieuwing en versterking aanbod en talentontwikkeling. Het gaat om het ondersteunen van programma’s en netwerken in hun verdere ontwikkeling.

Voor de culturele instellingen die in aanmerking komen voor cofinanciering moet € 650.000 per jaar extra worden vastgelegd. Het gaat hierbij om instellingen die niet vanuit de huidige structurele cultuurbegroting ondersteund worden. Dit gaat ten kosten van de flexibiliteit van het bestaande cultuurbudget. Met een aanvullende investering van € 4 miljoen voor de periode 2017 - 2020 wordt de culturele sector in staat gesteld zich verder te verbinden, versterken en vernieuwen en kan zij daadwerkelijk invulling geven aan de gewenste flexibiliteit. De input uit het participatietraject ‘Spot on! Cultuur in de schijnwerpers’ is richtinggevend voor de aanvullende ambities (zie >>|http://www.jijenoverijssel.nl/4866/spot-on-cultuur-in-de-schijnwerpers).

Publicatiedatum: 31-05-2016

Leeswijzer

De perspectiefnota 2017 is volledig digitaal ontsloten. De website bestaat uit verschillende onderdelen, die in deze leeswijzer worden beschreven:

Landingspagina

Via perspectiefnota2017.Overijssel.nl kom je op de site van de perspectiefnota 2017. Op deze pagina ziet u vijftien tegels. De onderste tien tegels navigeren naar de afzonderlijke kerntaakpagina's (zie hieronder bij 'kerntaken'). De bovenste vijf tegels navigeren naar overige onderdelen van de Perspectiefnota. Via het Overijssel logo links bovenaan de pagina en de home knop in de menubalk kan op elk moment weer naar de landingspagina worden genavigeerd.

De lichtgrijze menubalk is op elke webpagina zichtbaar. Via de menubalk kunt u rechtstreeks navigeren naar de onderdelen van de website. Via de pijltjes aan de rechterzijde kunt u ook onderdeel voor onderdeel door de perspectiefnota bladeren. Het nummer dat tussen de pijltjes staat, vermeldt het unieke nummer van de ‘pagina’. Daarnaast is het mogelijk om via de menubalk op specifieke woorden of termen in de perspectiefnota te zoeken. Hiervoor kunt u de knop van het vergrootglas gebruiken. Als laatste bevat de menubalk een 'i', via deze knop navigeert u naar deze informatie.

Inleiding

Via de knop inleiding komt u bij de inleidende samenvatting. Deze inleiding bevat de rode draad van de Perspectiefnota. Deze tekst is ook één op één overgenomen in het Statenvoorstel. Voor aanvullende informatie over onderdelen uit de inleidende samenvatting, wordt u verwezen naar de overige onderdelen van de website.

Inleiding kerntaken

In het onderdeel inleiding kerntaken beschrijven wij de trends en ontwikkelingen waarvan we verwachten dat die in 2017 van invloed zijn op onze opgaven. In paragraaf 2 geven we een stand van zaken van de uitvoering van het coalitieakkoord per kerntaak. Dit onderdeel is de inleiding van de tien afzonderlijke kerntaakteksten.

Kerntaken

We beginnen elke kerntaak met het beschrijven van de relevante externe ontwikkelingen en indien van toepassing de aanvullende opgaven en autonome ontwikkelingen voor de betreffende kerntaak. Ook beschrijven we per kerntaak welke investeringsvoorstellen u kunt verwachten. De overige opgaven, die we wel uitvoeren, maar waarvoor we geen investeringsvoorstel aan u zenden noemen wij niet per kerntaak. Hiervoor verwijzen we naar de begroting 2017. We hebben de nummering van de beleidsdoelen van de doelenboom van de begroting aangehouden. Daardoor kan het voorkomen dat de nummering niet doorloopt. Over de ontbrekende beleidsdoelen is dan geen wijziging te melden. Zie de landingspagina voor een overzicht van alle kerntaken.

Financiën

In het onderdeel Financiën worden het budgettair perspectief en de relevante financiële en organisatorische ontwikkelingen beschreven. Bij de ontwikkelingen valt te denken aan toelichting op zaken als de financiële vertaling van het Coalitieakkoord, de wet Hof, de vernieuwing van het BBV of Overijssel in beweging.

Het budgettair perspectief wordt allereerst op hoofdlijnen gepresenteerd. Het overzicht toont de structurele en incidentele financiële ruimte van de periode 2016 - 2020. Indien u meer wilt weten, kunt u zowel het structurele budgettaire perspectief als het incidentele budgettaire perspectief uitsplitsen naar de onderliggende categorieën. Deze categorieën zijn:
- Recente besluitvorming.
- Autonome ontwikkelingen.
- Overige mutaties.
- Actualisering bestaand beleid.
- Beleidsintensiveringen.
Via een pop-up wordt vervolgens inzichtelijk gemaakt welke individuele voorstellen er per categorie zijn opgenomen. Per voorstel is er een toelichting opgenomen.

Statenvoorstel

Het Statenvoorstel van de Perspectiefnota heeft als kenmerk PS/2016/400. Dit Statenvoorstel bevat de inleidende samenvatting en de afzonderlijke beslispunten. De officiële besluitvorming over de Perspectiefnota vindt plaats op basis van het Statenvoorstel.

Technische vragen

Mocht u technische vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met Bertil Zinger (B.Zinger@overijssel.nl / 038 499 8213) of Gerdien van der Zanden (G.vd.Zanden@overijssel.nl / 038 499 9096).